1974, 40 jaar geleden

• De meest krachtige en snelste diesel personenwagen van zijn tijd
• Innovatieve start-technologie: de contactsleutel draaien is voldoende
• “Strich Acht” serie legt algemene normen in de hogere middenklasse Stuttgart.

In 1974, was 59 kW (80 PS) genoeg voor een tijdsprong: Dit vermogen leverde de vijfcilinder dieselmotor van de Mercedes-Benz 240 D 3.0 “Strich Acht” en maakte hem gelijk de snelste en meest krachtige personenwagen met dieselmotor ter wereld. De dieselmotor combineert een krachtige aandrijving met overtuigende efficiëntie. Tegelijkertijd was de 240 D 3.0, de eerste in serie geproduceerde auto met een vijfcilinder motor.

OM617 40 jaar – 240 D 3.0 met 59 kW

Vijfcilinder dieselmotoren waren 40 jaar geleden niet nieuw, in vrachtwagens en bij stationaire motoren hadden ze zich al enige tijd bewezen. Echter, met het gebruik in een personenauto nam Mercedes-Benz de lead. Met deze nieuwe motor accelereerde de 240 D 3.0 in 19,9 seconden van 0 naar 100 km / h, de topsnelheid bedroeg 148 km/h (automaat: 20,8 seconden, 143 km/h). Daarmee stond de 240 D 3.0 op het moment van introductie onbetwist aan de top. “Met zijn gecultiveerde rustige loop en hoge efficiëntie (10,8 liter diesel per 100 kilometer) willen we met de nieuwste Mercedes diesel een nieuw groot klantenbestand aanspreken”, voorspelt het persbericht van toen en vervolgt: “Met de 240 D 3.0 is het rijden met een diesel is nog aantrekkelijker geworden.” Vandaag de dag kan gesteld worden dat de auto ongetwijfeld een van de pioniers is die het huidige succes van de dieselmotor voor personenwagens heeft ingezet.

Een cilinder meer voor betere prestaties

Met de ontwikkeling van de motor OM 617 werden door Mercedes-Benz de grenzen van de prestaties voor dieselmotoren verlegd. Grenzen die met de tot dan toe geproduceerde viercilinder dieselmotoren niet konden worden bereikt. De vraag naar grotere cilinderinhoud met meer pk’s werd toentertijd al beperkt door de beschikbare afmetingen van de motorruimte. Een zescilinder zou te lang, te zwaar en te duur zijn, Mercedes-Benz had het zelf al ondervonden bij de beproevingen. Vijf cilinders waren het optimale compromis.

OM617 40 jaar – Krukas van de OM 617 D 30

De ingenieurs ontwikkelde de vijfcilinder lijnmotor OM 617 voor de in serie geproduceerde personenauto op basis van de 2,4-liter motor OM 616 met behoud van zijn bewezen kwaliteiten. De vijfcilinder OM 617 kreeg echter een nieuwe Bosch inspuitpomp. Deze inspuitpomp werd gesmeerd door de motorsmering en was daarmee vrijgesteld van onderhoud. Een mechanisch regelaar verving de tot dusver altijd standaard toegepaste pneumatische regelaar bij de kleinere dieselmotoren. Dit verhoogde het rijcomfort. De 240 D 3.0 in handgeschakelde versnellingsbak vertoonde nauwelijks nog oncomfortabele lastwissel reacties, en met automatische transmissie schakelde de auto veel soepeler in deellast.

Met de tot 3005 kubieke centimeter vergrote cilinderinhoud levert de vijfcilinder lijn-motor 59 kW (80 pk) bij 2.400 omw./min. Over het extra vermogen was ook de pers destijds opgetogen: “In de praktijk is dit extra aan vermogen zeer aangenaam en merkbaar. […] In het kort en wat overdreven: de 240 D 3.0 is de eerste personenwagen met dieselmotor die zelfs mee kan komen met het snelle verkeer zonder anderen te belemmeren, “schreef” Auto Zeitung “. En ook “Auto Motor und Sport” sprak zich destijds uit: “Met de 15 pk meer dan de 240 D komt de 3.0 zodanig op snelheid dat ook niet uitgesproken dieselrijders nu geïnteresseerd zouden kunnen worden”.

Mercedes-Benz Motor Type 240 D 3,0 Liter,
Bouwserie W 114/115, uit 1974

Innovatieve starttechniek:Het eenvoudig draaien van de contactsleutel is voldoende

De innovatie bleek ook uit de bediening: omdat in plaats van de mechanische regelaar bij de 2,4 liter motor nu een pneumatische regelaar werd gebruikt kon de motor evenals bij een benzinemotor nu ook met de contactsleutel worden uitgezet. Ook het starten van de motor kon nu met de contactsleutel plaats vinden terwijl dit tot dusver nog altijd via een hevel gebeurde.

Als de bestuurder met de contactsleutel het contact bediende, werd de voorgloei-inrichting geactiveerd en lichtte een controlelampje op in het dashboard. Pas wanneer het controlelampje na enige doofde, kon de motor gestart worden met de contactsleutel waarbij de startmotor werd geactiveerd. Wat nu als vanzelfsprekend lijkt voor alle dieselgemotoriseerde personenwagen ongeacht het merk werd in 1974 als comfortabele innovatie door Mercedes-Benz geïntroduceerd.

Dashboard, Mercedes-Benz Typ 240 D 3,0-Liter, W 114/115 uit 1974.

Mercedes-Benz paste later de vijfcilinder dieselmotor ook toe in andere producten zoals in de bestelwagen van 1978 en de S-Klasse 300 SD (bouwserie 116) voor de export naar de USA. In de USA uitvoering leverde de motor met turbolader 82 kW (111 pk) bij 4.200 omw/min.

In juni 1976 maakte de experimentele C 111-II D furore: bij een test leverde de vijfcilinder dieselmotor in deze sportwagen dankzij de turbolader en interkoeler 140 kW (190 pk) Op de testbaan in Nardo / Italië overtuigde de C 111-II D met spectaculaire snelheden. Een totaal van 16 wereldrecords werd door vier rijders gerealiseerd in 60 uur, waarvan 13 voor voertuigen met dieselmotor en 3 voor auto’s die voorzien waren van andere motoren. De gemiddelde snelheid van deze “testdrive” was meer dan 250 km/h. Mercedes-Benz bewees daarmee dat een personenwagen met dieselmotor ook in staat was snel te kunnen sprinten.

De “Strich-Acht” bouwserie zette een nieuwe maatstaf in de hogere middenklasse

In aanvang bestond het modellengamma van de “Strich-Acht” uit typen met vier- en zescilindermotoren: De viercilinder modellen en later ook de vijfcilinder modellen werden intern ook wel 115-serie genoemd, de zescilinder modellen vielen onder de 114-serie.

OM617 40 jaar – Typ 200 D, 220 D, 240 D, 240 D 3.0

Belangrijkste constructieve wijziging ten opzichte van zijn voorganger was destijds de achterasconstructie. De zogenaamde “diagonale pendelas constructie” zorgde voor een duidelijk verbeterde wegligging zonder dat dit ten koste ging van het rijcomfort. De bouwserie 114/115 bracht in zijn algemeenheid grote vooruitgang teweeg en zette destijds de maatstaf voor de hogere middenklasse van Mercedes-Benz, vandaag de dag bekend onder de E-Klasse.

Van 1974 tot 1976 werden in het totaal 53.690 exemplaren van het type 240 D 3.0 geproduceerd, terwijl 945.206 dieseluitvoeringen van de bouwserie W115 werden geproduceerd. Totaal zijn er meer dan 1,9 miljoen voertuigen van de bouwserie 114/115 geproduceerd.